مختصری در باب نویسندهی کتاب (نام کامل ، تاریخ تولد، محل زندگی، شرح حال، درجه علمی):
علامه ملاحسن یا ملامحسن یزدی فرزند محمدعلی یزدی، یکی از شخصیتهای بزرگ دوران قاجار است. سال ولادت این اندیشهور بزرگ، مشخص نیست. امّا آنگونه که از متن کتاب او بر میآید این کتاب در سال(۱۲۳۷ه.ق)؛یعنی در حدود دویست سال پیش، نگاشته شدهاست. بیشترین مباحث نگاشته شده در آثار علامهی یزدی در حوزهی فقه بوده است و او به عنوان یک متخصص فقیه در حوزهی فقه به تألیف پرداخته است.
نگاهی کلی به بخش های کتاب:
این کتاب یکی از منابع و مآخذ ارزشمند و قابل توجه در حوزهی عاشورا است. نام کامل این کتاب«مهیجالاحزان و موقد النیّران فی قلوب اهل الایمان؛ برانگیزانندهی اندوهها و روشن کنندهی آتشها در جانها و قلبهای اهل ایمان است.» این کتاب به چهارده قسمت اساسی تقسیم شده است؛ بعضی از مجالس بلند و طولانی و بعضی کوتاهترند. هر مجلس بخشی از کل جریان قیام امام حسین(ع) را در بر گرفته است. همانگونه که پیش از این اشاره شد، این کتاب در سال(۱۲۳۷ ه.ق) تألیف و به پایان رسیده است و این نشان میدهد که نویسنده یک سال و یا بیشتر از آن را صرف نوشتن این کتاب نموده است.
ویژگیهای کتاب:
یکی از مهمترین ویژگیهای این کتاب این است که هر مجلس از کتاب، با یک«براعت استهلال» شروع میشود. براعت استهلال یا خوش آغازی به معنای مقدمهای زیبا و شیرین است که زمینهی روحی و فکری خواننده را برای ورود به متن آماده میکند. یکی دیگر از ویژگیهای ممتاز این کتاب، مقدمهای کلی است که نویسنده در آغاز هر مجلس مطرح میکند. این مقدمه اطلاعات ارزشمندی به خواننده میدهد و او را برای ورود به بحث آماده میکند.
نقدهای وارد بر کتاب:
نویسنده به سیر تاریخی دقیق در هر فصل و مجلس وفادار نیست. گاهی قضایایی از یک فصل در فصلهای دیگر آمیخته شدهاست و ترتیب تاریخی بعضی از وقایع رعایت نشدهاند. نویسنده عنان اختیار را زمانی که به شعر میپردازد، از دست میدهد. آشفتگی را میتوان در نگارش کتاب، مشاهده نمود. کتاب نظام یافته نیست، بخشها از تسلسل منطقی برخوردار نیستند. تقسیم کردن مباحث در میان مجالس باعث شده که تسلسل منطقی و تاریخی مباحث گسسته شود. این کتاب به عنوان یک مقتل که مباحث و موضوعات تاریخی کربلا را از آغاز تا پایان به صورت نظام یافته بیان کرده باشد، قابل استفاده نیست. اما مباحث بسیار ارزشمندی در کتاب آمده است که قابل استفاده و بهرهگیری هستند.
نوع نگارش کتاب (تاریخی، تطبیقی، تحلیلی، تاریخی -تحلیلی، روایی) :
تاریخی
