به همت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا جلسه ۱۳۳ منبع شناسی و مرجع شناسی کتب عاشورایی چهارشنبه سی ام تیرماه ساعت ۲۱:۳۰ در سالن همایش کتابخانه علامه مخبر برگزار شد.
این مراسم با تلاوت آیاتی از کلام الله توسط قاری محترم جناب آقای سپهری آغاز شد بعد از آن جناب آقای مهندس خاضعی نیا مدیر موسسه عاشورا متنی از کتاب آیت شگفت دکتر سنگری را دکلمه خوانی کردند؛ سپس دکتر سنگری بحث این جلسه خود را در باب کتاب رحمت واسعه آغاز کردند.
کتابی که در این جلسه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت کتاب ارزشمند رحمت واسعه از آیت الله بهجت بود. طبق رسم بررسی منابع در این جلسات ابتدا تصویری از کتاب و نویسنده ی کتاب مطرح شد سپس کتاب مورد بررسی قرا گرفت.
اسم کتاب رحمت واسعه بیان خصایص رحمت واسعه ی خدا، حضرت سیدالشهدا علیه السلام میباشد که حدود ۳۵۱ صفحه، قم، انتشارات موسسه فرهنگی هنری البهجه ۱۳۹۴٫
عنوان کتاب برگرفته از صفحه ۲۰۱ این کتاب که در پشت کتاب دلیل انتخاب این نام برای کتاب روشن و مشخص شده است؛ عنوان این کتاب سخنی است از مرحوم فاضل دربندی صاحب اسرالشهاده:
«می گویند: مرحوم دربندی با آن فضلش در بالای سر حرم سیدالشهدا فریاد می زد یا حسین بحق مادرت حضرت زهرا سلام الله علیها شمر را شفاعت نکن و سه دفعه بلند این جمله را می گفت؛ به او گفتند آیا شفاعت شمر ممکن است؟گفت: چرا ممکن نیست؟ حضرت اباعبدالله مظهر رحمت واسعه خدا هستند، چه میدانیم؟ ما قسمش می دهیم که این کار را نکند»
کتاب دارای سه قسمت میباشد:
- روایتی کوتاه از زندگی آیت الله العظمی بهجت
- گزیده ای از بیانات ایشان
- پرسش و پاسخ
سپس دکتر سنگری توضیحی در باب شخصیت آیت الله بهجت فومنی یا گیلانی جهت درک بهتر پرداختند:
آیت الله بهجت در ۲۵ شوال ۱۳۳۴ برابر با دوم شهریور ۱۲۹۵ در فومن بدنیا آمدند. مادرش را در ۱۶ ماهگی از دست داد؛ پدرش شخصی به نام «کربلایی محمود» مردی معتقد، متعبد، زاهد و کارش کلوچه پزی بود. مغازه ایشان محل رفت و آمد مردم جهت رفع مشکلاتشان بود. ایشان شاعر بودند و شاید کمتر کسی بداند این شعر که یکی از مشهورترین نوحه های ایران است و خیلی ها در ایام محرم آن را می خوانند از پدر آیت الله بهجت باشد:
امشبی را شه دین در حرمش مهمان است ظهر فردا بدنش زیر سم اسبان است
مکن ای صبح طلوع
دکتر سنگری پنج عنصر در تکوین شخصیت آیت الله بهجت عنوان کردند:
- مادر و پدر
- روح عطشناک آیت الله بهجت
- استعداد ویژه ی ایشان در دوره جوانی که این استعداد در حدی بود که ایشان در جوانی به مرحله ی اجتهاد رسیدند.
- مسجد پروردگی آیت الله بهجت
- عنصر محیط(خانواده و اطرافیان)
شیخ احمد سعیدی استعداد آیت الله بهجت را درک کرد و به ایشان گفت که شما در فومن نباید بمانی، رشد نمی کنی؛ جویبارها ی کوچک نهنگ نمی پرورند یعنی اگر قرار باشد تو رشد کنی سقف پرواز تو در حد فومن نیست. ایشان در سن ۱۴ سالگی به تشویق شیخ احمد سعیدی و پدر بزرگوارشان به سمت نجف و از آن به کربلا رفتند و در مدرسه بادکوبه در کربلا شروع به درس خواندن کردند و در همانجا هم معمم شدند.
…
سرانجام این شخصیت بزرگوار در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸ در ۹۳ سالگی روح بزرگ این عارف پرواز کرد و تن را رها کرد و در ۲۹ اردیبهشت ایشان را در مسجد بالا سر قم در حرم حضرت معصومه دفن کردند. یک کسی که به نیابت از ایشان به کربلا رفته بود کفنی آورد و ایشان را در آن کفن قرار دادند و دو شاخه نخل مستحب است که روی کفن بگذارند آورند یک کسی دو شاخه نخل آورد و گفت هسته های خرمایی که ایشان در روضه اش میدادند را کاشته اند و هست ها رشد کرده و این دو برگ نخل از همان میباشد؛ وقتی می خواستند قبر را ببندند کسی از راه رسید و پرچم حرم حضرت ابالفضل العباس را آورد و او را در این پرچم پیچیدند و دفن کردند.
دکتر محمدرضا سنگری در باب این کتاب اعلام کردند که نقد بسیار جدی به این کتاب وارد است اشتباهات تاریخی بسیاری در این کتاب وجود دارد هر چند که این نقدها ارزشی از کتاب و نویسنده آن کم نمی کند. ایشان اعلام کردند که این نقدها را به پسر آیت الله بهجت اعلام کردند و این نقدها برای ایشان مطرح شده است.
در ابتدا نقد در باب جمله ی پشت جلد کتاب در باب شفاعت شمر مطرح شد و به چند نکته اشاره شد:
- چه نیازی به طرح مسئله ی شفاعت امام حسین(ع) از شمر وجود دارد آیا ما باید از کربلا به این نکته اشاره کنیم؛ بزرگنمایی این موضوع چه ارزشی دارد؟
- شفاعت شروطی دارد که به تفصیل در مباحث مربوط به شرایط شفاعت اشاره شده است.
- شفاعت شمر با نص زیارت هایی که میخوانیم از جمله زیارت عاشورا همخوانی ندارد. معروف است که زیارت عاشورا قدسی است این زیارت را امام محمد باقر به علقه آموخت؛ در زیارت عاشورا شمر لعنت شده است و اصلا بحث بحث شفاعت چنین افرادی مطرح نیست.
- اصلا این لعن کردن ها تکلیف روانی ما را روشن می کند که بدانیم با که باید باشیم و با که نباید باشیم.
- شمر قاتل است؛ جنایتکار است؛ امام را شمر کشت، دستور آتش زدن خیمه ها را او صادر کرد.
…
در پایان دکتر سنگری اعلام کردند بحث در باب اجزا و بافت کتاب در جلسه آینده که متعاقبا اعلام خواهد شد مطرح خواهد شد.
موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول