-تبار و نژاد:
او از قبیله اصبح بود و اصبحیان از قحطان هستند که در جنوب شبه جزیره عرب زندگی میکردند. برخی محل زندگی آنان را در یمن دانستنهاند.
-زمان پیوستن به ابا عبدالّله:
به درستی روشن نیست. احتمالاً در یکی از منازل راه مکّه به کربلا به امام پیوسته است. او از کوفه به امام پیوست.
-نحوه شهادت:
در نبرد تن به تن پس از کشتن حدود بیست تن از سپاهیان عمر سعد، به شهادت رسید. نوشتهاند پس از شهادت جون، غلام ابوذر، به میدان رفت. زمان شهادت او پس از نماز ظهر است.
-سن :
حدود ۴۵ سال
-ویژگیها و فضایل :
رزمنده، شجاع، سوارکار، امام شناس، بصیر در دین، شیفته اهل بیت، شاعر و ادیب و سخنور.
-نام در زیارتنامهها و منابع:
در زیارت ناحیه و رجبیّه نام او ذکر نشده است. امّا در منابع معتبر مانند: الفتوح: ج۵، ص۱۹۸، مقتل خوارزمی: ج۲،ص۱۹، مناقب ابن شهرآشوب:ج ۵،ص۱۱۱ و۱۰۳، ناسخ التواریخ:ج۲،ص۳۱۳، انصارالحسین:ص۷۵، وسیله الدّارین: ص۱۰۵، اعیان الشیعه:ج۳، ص۱۰۷و … به او اشاره شده است.
-رجز:
انا انیسٌ وَ اَنَا بنُ مَعقِل و فی یمینی نَصلُ سیفٍ مُصقَل
اضرِبُ بِه فی الحرب حتّی یَنجَلی اَعلُ بها الهاماتِ وَسطَ القَسطلی
من الحسینِ الماجِدِ المُفَصَّلِ ابن رسول اللّهِ خَیرِ مُرسلِ
-اطلاعات دیگر:
در نفس المهموم (ترجمه شعرانی، ص ۱۵۰) اُنَیس آمده است. در خوارزمی به جای مصراع دوم این مصراع آمده است. حتّی ازیل خَطبَه فَیَنجَلی
-معرفی انیس بن معقل در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
آینه داران آفتاب دکتر محمدرض سنگری ۷۳۶ تا ۷۳۹
واقعهی کربلا شیخ عباس قمی ۲۲۶
ناسخالتواریخ میرزا محمدتقی سپهر ۴۵۸