زهیر بن سُلَیم ازدی
برادرش مخنفبن سلیم روزگاری به محبّت و ولای علی(ع) شهره بود و خودش نیز.
دیدن سستعهدی و پیمانشکنی کوفیان با فرزند علی(ع) جانش را میسوخت. با خود میگفت: نکند نرسم و گل باغ پیامبر در هجوم انبوهی از شروران شیطانزده در صحرای کربلا پرپر شود؟
زهیر در کوفهای که عبیدالله آن را پر از وحشت و هراس نموده، جز همسفری با شمر، تندیس قساوت و پستی و کینهتوزی، چاره و راهی نداشت، نگران و هراسان کربلا، خود را همراه آخرین سپاه کوفه کرد. غروب تاسوعا به سرزمین عشق و جانبازی رسید. سوسوی امیدی در قلبش نوید پایان این غائله را بیجنگ میداد. امّا وقتی گستاخی شمر و بیپروایی عمرسعد را دید، آهنگ پیوستن به مولایش حسین را نمود. به هنگام دورشدن از سپاه عمرسعد دردی بزرگ و اندوهی جانکاه او را میآزرد. در آخرین لحظات به انذار و ارشاد فرزندش عبدالله نشست؛ رؤیای صله و مقام برتر، مجال تماشای حقیقت را از فرزندش گرفته بود. پدر ناگزیر او را رها کرد. شوریده و پرشتاب به خیمهگاه مولایش پیوست و در روشنای حسین(ع)، جان خویش را به کانون نور و هدایت سپرد.
صبح عاشورا زهیر، آمادهی نبرد شد. او میدید که در دو سپاه، برادر رویاروی برادر، خویشاوند در مقابل خویشاوند و دوستان دیرینهی دیروز دشمن همدیگرند و شگفتتر از همه، پارهی وجودش آمادهی نبرد با اوست. زهیر تیغ را برافراخته بود و مصمّم و پرشور میجنگید. چند زخم تیر، بر بازوان و سینهاش دهان گشود تیری بر سینه پایانبخش رقص شمشیر او در میدان بود. تیر، تیر فرزندش عبدالله بود.
امام زمان به سلامش میستاید:
السّلام علی زهیربن سلیم ازدی
تبار و نژاد
زهیر بن سلیم ازدی از قبیله ازد، ساکن کوفه و برادر مخنف بن سلیم ازدی یار فداکار علی(ع)است.
زمان پیوستن به اباعبدالله
وی شب عاشورا وقتی دریافت که جنگ عمرسعد با امام قطعی است به اباعبدالله پیوست.
نحوه شهادت
در تیرباران صبح و حمله نخستین به شهادت رسید.
سن
ویژگی ها و فضایل
فداکار، تیرانداز و پاکباز، قهرمان نبرد قادسیه، شریف و بزرگ منش، دوستدار اهل بیت، آشنا با معارف قرآنی و روایی، نبردآزموده، شجاع و از جان گذشته، وی در نبرد صفین شرکت داشته است.
نام در زیارت نامه ها و منابع
در زیارت ناحیه مقدسه آمده است:السلام علی زهیر بن سلیم الازدی. در کتب تاریخی و مقتل مانند:الحدائق الوردیه: ص۱۰۴، تنقیح المقال: ج۱، ص۴۵۲، بحارالانوار: ج۴۵، ص۶۴، مناقب: ج۴، ص۱۱۳، الجامع فی الرجال: ج۱، ص۸۰۰، فتوح البلدان: ص۲۶۲، الاخبار الطول: ص۱۲۳، مناقب آل ابی طالب: ج۴، ص۱۲۲، مستدرکات علم الرجال الحدیث: ج۳، ص۴۴۰، و طبری: ج۵، ص۴۲۲ به وی اشاره شده است.
رجز
رجزی را به وی نسبت ندادهاند.
اطلاعات دیگر
۱٫ وی در نبرد قادسیه شرکت داشت و یکی از سرداران سپاه ایران به نام نخارجان یا نخیرخان را در نبرد تن به تن از پای درآورد.
۲٫ فضل بن عباس بن ربیعه بن حارث بن عبدالمطلب در قصیده خویش که به نکوهش اعمال و ستم بنی امیه می پردازد یاد می کند.
ارجعوا عامراً و رِدُوا زهیراً ثم عثمان فارجعوا غارمینا
و ارجعوا الحُرّ وابن قین وقوماً قتلوا حسینَ جاوروا صفینا
ابن عمرو وابن بشر وقتلی منهم بالعراء مایدفنونا
۳٫ پسرش عبدالله بن زهیر بن سلیم ازدی از فرماندهان لشکر عمرسعد بوده است.
معرفی زهیر بن سُلیم ازدی در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مؤلف | صفحات |
آیینهداران آفتاب | دکتر محمدرضا سنگری | ۵۲۰ |
شهدای صدراسلام و شهدای کربلا | سید علیاکبر قرشی | ۱۱۶ |
قطعهای از بهشت | علینجاتی(سیرجانی) | ۲۹۳ |
ناسخالتواریخ | میرزا محمدتقی سپهر | ۴۴۳ |
تاریخ زندگانی امام حسین(جلد۲) | عمادالدین حسین اصفهانی | ۵۷-۵۶ |
سه مقتل گویا | عبدالرحیم عقیقی بخشایشی | ۱۴۵ |