*تبارونژاد
عون، کنیهاش ابوالقاسم،فرزند جعفر بن ابی طالب ومادرش اسماء بنت عمیس خثعمیه است.درسال ۴یا۵قمری درحبشه متولّد شد.
*زمان پیوستن به اباعبدالله
همراه با همسرش امّ کلثوم کبری(زینب صغری)دختر امیر مؤمنان علی (ع) از مدینه به مکه واز مکه تاکربلا همراه اباعبدالله بوده است.
*نحوه شهادت
به قولی پس از علی اکبر و به قول دقیق تر پس از عبدالله بن مسلم به میدان رفت و پس ازکشتن چهل و هشت نفر (سی سوار و هجده پیاده)زید بن رقّاد جهنی و عروه بن عبدالله خثعمی اسبش را پی کردند و به شهادت رسید.سر وی را به همراه سر اباعبدالله الحسین نزد یزید فرستادند.
*سن ۵۷سال. وی درست هم سن اباعبدالله بود.
*ویژگی ها و فضایل
پاکباز، مخلص، شجاع و رزم آور، بخشنده ،بصیر در دین،دوستدار وشیفته اباعبدالله؛شبیه پیامبر هم در خُلق و هم در خلقت،پرورده دامان عمویش علی (ع) بود.او در جمل ،صفّین و نهروان عمویش علی (ع) را یاوری کرد.
*نام در زیارتنامهها و منابع
در زیارتنامهها نام وی ذکر نشده است.اما درمقاتل و کتب تاریخی مانند:تنقیح المقال:ج۲،ص ۳۵۵،ذخیره الدارین:ص ۱۶۷، وسیله الدارین:ص۲۴۲،انساب الاشراف:ج۲،ص۴۴، تذکره الخواص:ص ۱۷۲،تاریخ یعقوبی:ج۲،ص ۶۵،الاصابه:ج ۴،ص ۶۱۸، رجال طوسی: ص ۵۰،الطبقات الکبری: ج۸،ص ۴۶۳، الدرجات الرفیعه:ص۱۸۴، معجم رجال الحدیث: ج ۱۳،ص ۱۶۹و….از وی یاد شده است.
*رجز
إن تنکرونی فانا بُن جعفر شهیدُ صدقٍ فی الجنان أزهَر
یطیرُ فیها بجناحٍ أخـضَر کفی بهذا شرفاً فی المحشر
*اطلاعات دیگر
۱٫عین رجز او را به عون بن عبدالله بن جعفرنسبت دادهاند.
۲٫برخی وجود اورا درکربلا انکار کرده و گفتهاند که با عون بن عبدالله جعفر اشتباه شده ا ست.
۳٫پیامبر دربارهاش فرمود :چهره و اخلاقش شبیه من است.پس از شهادت پدرش ،پیامبر او و برادرانش عبدالله و محمّد را در آغوش کشید ونوازش کرد و دستور داد تا آرایش گر سر آن ها را بتراشد.
۴٫از عون فرزندی نمانده است یا مشهور نبوده اند.برخی نیز دوفرزند را به او نسبت دادهاند.
جعفر بن عقیل بن ابی طالب
*تبار و نژاد
او فرزند عقیل و مادرش امّ البنین دختر نضره یا شقره است. نام مادر اورا امّ ثغر دختر عامر از قبیله ی بنی کلاب نیز نوشتهاند.
*زمان پیوستن به اباعبدالله وی از مدینه به مکه و ازمکّه تا کربلا همراه امام خویش بوده است.
*نحوه شهادت
در جنگی دلیرانه و پرشور پس از کشتن دو یا پانزده تن از سپاه دشمن به دست بشر بن سوط یا خوط به شهادت رسید.وی نخستین شهید از خانواده عقیل بوده است.شهادت اورا پس از عبدالله بن مسلم نوشتهاند.
*سن حدود۲۵سال
*ویژگی ها و فضایل
رشید و دلاور و رزم دیده، شجاع و بی باک، بصیرتمند در دین و قرآن، شهادت طلب و دوستدار اباعبدالله(ع) بود.
*نام در زیارتنامهها و منابع
در زیارت رجبیّه نام وی ذکر شده است.و در زیارت ناحیه آمده است:السّلامُ علی جعفربن عقیل، لعن اللهُ قاتلهُ و رامیهُ بِشر بن خوط. درکتب تاریخی و مقاتل مانند:تاریخ طبری:ج۴،ص۴۶۹،کامل ابن اثیر:ج۴،ص۹۲، انصارالحسین:ص۱۲۸، مقاتل الطالبیین: ص۶۱،ناسخ التواریخ:ج۲،ص۳۱۸،اکلیل المصائب: ص۱۸۶، مقتل الحسین خوارزمی: ج۲،ص۲۶و…از وی یاد شده است.
*رجز
أنَا الغُلامُ الابطَحی الطالبی مِن مَعشَرٍ فی هاشمٍ وغالبٍ
ونَحنُ حَقا” سادهُ الذوائب هذا حسینٌ اطیب الاطائب
مِن عترهِ البرّ النقی العاقب
*اطلاعات دیگر
برخی قاتل اورا عروه بن عبدالله خثعمی دانستهاند.
منبع: آینه داران آفتاب، ج۲، ص۱۰۹۷٫
معرفی جعفر بن عقیل در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مؤلف | صفحات |
شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا | سید علیاکبر قرشی | ۸۰ |
شاهکار آفرینش | شیخ عباس شیخالرئیس کرمانی | ۱۷۲ |
تاریخ اسلام(واقعهی کربلا) | علی نظری منفرد | ۳۲۳ |
رسالت خون و پیام در نبرد عاشورا | عبدالزهراء کعبی | ۹۸ |
کربلا یا گلزار حسینی | سید محمدتقی شهرستانی | ۱۰۴ |
سه مقتل گویا | عبدالرحیم عقیقی بخشایشی | ۹۱ |
ترجمهی مقتل امام حسین(ع) | پژوهشکده باقرالعلوم | ۱۵۶ |
آنچه در کربلا گذشت | محمدعلی عالمی | ۲۶۲ |
در کربلا چه گذشت(ترجمه نفسالمهموم) | شیخ عباس قمی | ۲۸۶ |
ناسخالتواریخ(جلد۲) | محمدتقی سپهر | ۳۱۸ |
زندگانی امام حسین(ع) | سید هاشم رسولی محلاتی | ۴۷۹ |
قطعهای از بهشت | علی نجاتی (سیرجانی) | ۱۰۶، ۳۶۲، ۳۶۴، ۴۰۸، ۴۱۰-۴۰۹ |
واقعه کربلا | شیخ عباس قمی | ۲۴۹-۲۴۸ |
ناسخالتواریخ | میرزا محمدتقی سپهر | ۴۶۱ |
فیضالدموع | محمدابراهیم نواب تهرانی | ۱۹۴ |
تاریخ زندگانی امام حسین(ع)(جلد۲) | عمادالدین حسینی اصفهانی | ۳۲ |
چهره درخشان حسینبن علی(ع) | علی ربانی خلخالی | ۴۲۸ |