*تبار ونژاد
قیس بن مسهر بن خالدین بن جندب بن منقذ بن عمرو بن قعین(قیس)بن حارث (الحرث)بن ثعلبه بن دودان بن اسد بن خزیمه اسدی صیداوی؛و صیدا شاخهای از اسد است.وی با حبیب بن مظاهر،مسلم بن عوسجه ومسهر بن خالد که از اصحاب پیامبر بودند نسبت وقرابت داشت.
*زمان پیوستن به ابا عبدالله
او نخست پیک کوفه در مکه بود که خدمت امام رسید وامام وی را همراه مسلم به کوفه فرستاد. پس از آمدن عبیدالله به کوفه،مسلم بن عقیل،۲۷ روز پیش از شهادت خود،وی را به مکه فرستاد تا آمادگی کوفه را به امام اعلام کند.پس از حرکت امام در منزلگاه حاجز دیگر بار به عنوان پیک امام رهسپار کوفه شد.پس قیس سه بار نقش سفیری امام و مسلم را ایفا کرده است.
*نحوهی شهادت
وی در حالی که حامل نامه امام بود در منزلگاه قادسیه نیروهای عبیدالله زیاد دستگیرش کردند.نامه را فرو بلعید.وی را به دارالاماره آوردند.عبیدالله اسرار ونام های درون نامه را پرسید.افشا نکرد.از او خواست بر منبر لعن اهل بیت گوید.وی لعن آل زیاد کرد واو را از فراز دارالاماره به پایین افکندند وعبدالملک بن عمیر لخمی سر او را جداکرد.
*سن حدود ۳۵ سال
*ویژگی ها وفضایل
چابک وچالاک،نستوه ودلیر،شجاع وپاکباز وفداکار،امانتدار،فصیح وبلیغ،خوش سیما، دین شناس وآشنا با معارف قرآنی،نبردآزموده، دوستدار اهل بیت وارادتمند حقیقی اباعبدالله الحسین(ع)، فعال و با تدبیر.
*نام در زیارتنامهها ومنابع
در زیارت رجبیه وناحیه آمده است:السلام علی قیس بن مسهر الصیداوی.در منابع وماخذ مانند مقتل خوارزمی: ج۱،ص۲۳۶،تاریخطبری:ج۳،ص۳۰۱،ابصارالعین:صص۵۵-۵۶،اقبال:ج۳،صص۷۸و۳۴۵،مناقب:ج۴،ص۱۰۳، طبقات ابن سعد :ص۴۶۳،البدایه والنهایه:ج۸،ص۱۶۹،رجال طوسی:ص۷۹، التفات: ج۲،ص۳۰۷،الملهوف: صص۱۳۵-۱۳۶،ناسخ التواریخ: ج۲، صص۱۳۸و۱۷۳،ارشاد مفید:صص۲۲۰و ۲۰۳،تاریخ ابن خلدون:ج۳، ص۲۱، انصارالحسین:ص۱۲۰،قادتنا:ج۶،ص۶۵،و…از وی یاد شده است.
*رجز: رجزی را به وی نسبت ندادهاند.
*اطلاعات دیگر
۱٫ نام وی را بُشر(اخبارالطول:ص۲۹۹)و نام پدرش را مصهر نیز نوشتهاند.مُهر و مطهر و مظهر نیز نگاشته شده است.
۲٫ امام در منزل عذیب الهیجانات خبر شهادت قیس را از مجمع بن عبدالله عائذی شنید.گریست و فرمود: فمنهم من قضی نحبه ومنهم من ینتظر وما بدلوا تبدیلا.الهم اجعل لنا ولهم الجنه منزلا واجمع بیننا وبینهم فی مستقر رحمتک و رغائب مذخور ثوابک.
منبع: آینه داران آفتاب، ج۱، ص۳۳۲٫
*معرفی قیس بن مسهر صیداوی در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مؤلف | صفحات |
تاریخ زندگانی امام حسین(ع) | عمادالدین اصفهانی | ۴۳۶-۴۳۴ |
قطعهای از بهشت | علی نجاتی (سیرجانی) | ۱۶۲، ۱۹۷-۱۹۵، ۳۳۳ |
فیضالدموع | محمدابراهیم نواب تهرانی | ۱۳۱-۱۲۹ |
واقعه کربلا | شیخ عابس قمی | ۶۵-۶۴، ۱۴۰-۱۳۹ |
مهیجالاحزان | شیخ حسن یزدی حائری | ۱۳۱، ۱۴۶ |
بر امام حسن و امام حسین(ع) چه گذشت | سید محمدحسن موسوی کاشانی | ۱۶۴ |
ناسخ التواریخ ۲ | محمدتقی سپهر | ۱۷۴ |