آیات الهی در مورد امام زمان(عج)
سخنران: سید حسین هاشمی نژاد
طبق آیات قرآن زمین به نور«رب الأرض» روشن است. «رب» به معنی مالک مرمُری است. مفضّل(۱) از امام صادق(ع) پرسید: منظور از (رب الأرض) در این آیهی شریفه چیست: «و أشرَقَتِ الأرضُ بِنورِ رَبِّها…»(۲) امام در پاسخ فرمودند: رب الأرض، امام الأرض یعنی امام روی زمین است.(۳) هم اکنون نیز زمین به نور صاحب الأمر، امام زمان(عج) منور است.
آیهای دیگر که«رب» را در آن به صاحب زمین و امام معصوم تفسیر کرده اند آیهی شریفهی «وَ سَقاهُم رَبُّهُم شَراباً طَهوراً»(۴) است.
از امام صادق(ع) از تفسیر این آیه سؤال کردند: آیا خودِ خداوند قیامت را میآورد؟ چون ظاهر آیه بیان میکند(رب) فاعل و ساقی است. امام در پاسخ فرمودند: «و سَقاهُم ربّهم یَعنی عَلیِّ بنَ ابیطالِب؛ مراد از(رب) علی(ع) است که در جامهای اهل بهشت شراب طهور میریزد»(۵). در تأیید این مطلب در زیارت جامعه کبیره(۶) نیز آمده است: «أشرَقَتِ الأرضُ بِنورِکُم؛ زمین به نور شما روشن است» خداوند ابتدا نور معصومین را خلق کرد و بعد به نور امام زمان(عج) برتری داد. در شرح لیله المعراج نیز آمده است که خطاب به پیامبر(ص) گفته شد سرت را بالا بگیر، وقتی پیامبر(ص) به بالا نگاه کرد نام یازده معصوم را دید که در میان آنها نام حجه بنالحسن(عج) مانند ستارهای درخشان میدرخشید، پیامبر(ص) پرسید: اینها کیستند؟ پروردگار فرمود: اینها امامان از نسل علی(ع) و فاطمه(س) هستند و آن نور که در وسط آنها میدرخشد، نور صاحب الأمر است: «حجه بنالحسن القائم فی وسطهم کأنّه کوکبٌ دریٌّ…(۷) » در علت وسط بودن صاحب الزمان(عج)، بزرگان وجوهی گفتهاند: وجه اول: به این علت است که نور او همه جا را فرا خواهد گرفت. وجه دوم: وسط هر شیء عادلانهترین جای شیء است، مکه وسط زمین است، بیت المعمور وسط آسمان دنیا است، مردمک چشم در وسط قرار دارد، ایام البیض در وسط ماه رجب قرار دارد و تولد امام زمان(عج) نیز در وسط ماه شعبان است؛ و چون صاحب الزمان(عج) عدالت کاملهی پروردگار را در زمین اجرا میکند، خداوند نور او را در وسط انوار معصومین(ع) قرار داد.
وجه سوم: امام زمان(عج) عصاره تمام معصومین و انبیاء(ع) است و در واقع حاصل تمام زحمات و خدمات آنها توسط امام زمان(عج) در زمین پیاده میشود لِذا خداوند نور ایشان را وسط نور معصومین(ع) قرار داد. شاید بپرسید آیا میشود امام زمان(عج) که نور آسمانها و زمین است را دید؟ … پاسخ این است که بله میشود ولی کار هر کسی نیست. یکی از اولیاء خدا در راه قدیم جمکران باغچهای داشت و کشاورزی میکرد، صاحب الزمان(عج) مکرراً به خانه و باغ او سر میزد، از همین آقا نقل شده: یک روز مشغول آبیاری باغم بود که آقا امام زمان(عج) آمدند؛ به استقبالشان رفتم، فرشی زیر یکی از درختان گستراندم و حضرت نشستند. فرمودند: خیلی خسته هستم و میخواهم استراحت کنم، گفتم آقا افتخار بدهید و سر مبارکتان را روی زانوی من بگذارید.
بله یک عبد میتواند به جایی برسد که آقا امام زمان(ع) سر بر زانوی او بگذارد، آقایی که وقتی نام او را نزد امام صادق(ع) میبردند، حضرت دستشان را روی سر قرار میدادند و بلند میشدند؛ امام صادق(ع) فرمودهاند: اگر من مهدی(عج) را درک کنم تا زمانی که زنده باشم خادم او خواهم بود.
اما باید بین کسانی که امام زمان(عج) را می بینند و صاحب الزمان(عج) یک سنخیتی باشد، گفتهاند یک روز یک کلاغ با یک لک لک دوست شد، همه متعجب بودند که چه سنخیتی بین آنهاست! بعد دیدند هردوی آنها لنگ هستند.
امام عصر(عج) نور است و هر نوع گناهی مثل غیبت، دروغ، تهمت، نگاه به نامحرم، قضا شدن نماز و …
ظلمت و تاریکی است و کسی که مجموعهای از ظلمت است چگونه میتواند نور را ببیند؟!
[کسی که غرق ظلمت است هیچ سنخیتی با نور ندارد.]
در زیارت روز جمعهی حضرت(عج) میخوانیم: السلام علیکَ یا نورَ اللهِ فی ظلماتِ: سلام بر تو ای نور خدا در ظلمتها فرمود(نور الله) یعنی همهی انوار الهی در وجود صاحب الزمان(عج) هست نور هزاران صفت از جمال و جلال الهی در وجود امام زمان(عج) هست.
از جمله کسانی که به دیدار صاحب الزمان(عج) نائل شده اند و نور او را مشاهده کردهاند شیخ حسین رحیم(ره) است محدث نوری نقل کرده است که شیخ حسین ساکن نجف بود و مشکلات فراوانی داشت، مبتلا به بیماریِ سل بود، گرفتار فقر بود و خواهان دختری از قبایل عرب که به خواستگاریش جواب رد داده بودند.
شیخ حسین شنیده بود که اگر کسی چهل چهارشنبه به مسجد کوفه برود به دیدار امام زمان(عج) نائل میشود، در چهلمین چهارشنبه وقتی به مسجد کوفه رسید، روی سکویی نشست، قهوه برای خوردن آماده کرد تا اگر آقا نظری کرد خوابش نبرد و غافل نباشد. قهوه که دَم کشید مردی با لباس عربی از دور آمد، با خودش گفت: [حالا چه موقع آمدن بود!]
اعرابی سلام کرد و روبروی شیخ حسین نشست. شیخ حسین پرسید اهل کدام قبیلهای؟
گفت: اهل بعضی از قبایل عرب! قهوه را داخل لیوانی ریخت و به او تعارف کرد، اعرابی لبش را به لیوان زد و گفت خودت بخور. از شیخ حسین پرسید: چه چیزی آزارت میدهد؟ دردت چیست؟
شیخ گفت: از گفتنش چه سود؟
اعرابی گفت از گفتنش چه ضرر؟
شیخ شروع کرد به شرح غصه و مشکلات… .
آن آقا فرمودند: شیخ سینهات که خوب شد چون از ظرفی قهوه نوشیدی که لب من به آن خورده، آن دختر را هم به تو میدهند، اما خیر و صلاحت در فقر است…
شیخ آن شب تا صبح با امام زمان(عج) بود، با هم نماز خواندند، زیارت کردند و… نزدیک سحر آن نور پر کشید و رفت و شیخ ماند و دلی سرگشته و دیوانه! …
گفتم فراغ را نبینم دیدم، آمد بر سرم از آن چه که میترسیدم
عقل پرسید که دشوارتر از مردن چیست/ عشق فرمود فراق از همه دشوارتر است.
پاورقی:
) از شاگردان امام صادق علیه السلام
۲ ) زمر/ ۶۹: و زمین به نور پروردگارش روشن است.
۳) تفسیر قمی، علی بن ابراهیم، ج۲، ص۲۵۳، دارالکتاب، قم، ۱۳۶۷ش.
۴) انسان/ ۲۱: و پروردگارشان از شرابی پاکیزه سیرابشان سازد.
۵) بحارالأنوار، مجلسی، ج ۳۹، ص ۲۱۲، باب۸۵، مؤسسه الوفاء بیروت، لبنان، ۱۴۰۴ق.
۶) مفاتیح الجنان ـ زیارت جامعه
۷) عیون اخبار الرضا علیه السلام، صدوق، ج۱، ص۵۸، نشر جهان، تهران، ج اول، ۱۳۷۸ ق