عنوان پایان نامه: چرایی سوگواری در سیره و سنت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
نام پژوهشگر: سمیه تقی زادگان
میزان تحصیلات: کارشناسی ارشد
دانشگاه محل تحصیل: اصول الدین – قم
استاد راهنما: حجت الاسلام دکتر ولی اله نقی پورفر
استاد مشاور: حجت الاسلام دکتر عبدالهادی مسعودی
سال نگارش: ۸۹-۸۸
عنوان این رساله«چرایی سوگواری در سیره و سنت پیامبر و اهل بیت علیهم السلام» است که در چهار فصل ارائه میشود.
روش تحقیق در این کار تحلیلی، توصیفی بوده و با استفاده از معجم ها و نرم افزارهای جامع حدیثی و تفسیری به جستجوی و تحلیل و دسته بندی آیات و روایات مربوطه پرداخته و به کمک روش فیش نویسی، تدوین هر فصل انجام شده است.
در فصل اول به مقدماتی برای ورود به بحث پرداخته شده؛ در بخش اول ماهیت سوگواری، تعریف لغوی و اصطلاحی آن آمده، در بخش دوم برخی روشهای سوگواری را بررسی نموده، سپس در بخش سوم علل و گونههایی از عزاداری مطرح گشته است.
در فصل دوم به شواهدی از قرآن و روایات برای سوگواری استناد شده است، چرا که قرآن به عنوان کتابی جامع و هدایت گر، بیان کنندهی همهی مسائل مورد نیاز و ابتلای بشریت میباشد و شواهدی که در روایات از عزاداری برای پیشوایان و بزرگان دینی ما رسیده است، الگو و نمونهای است برای اقامهی صحیح این مراسم سنتی و اجتماعی.
فصل سوم به بررسی دلایل و انگیزهها اختصاص دارد، در ابتدا نور روشنگر قرآن را فرا راه خود قرار داده و از آیاتی برای تأیید این کنش اجتماعی استفاده شده است، سپس از تأکیدات ائمه معصومین(ع) در روایات، در سه گفتار از دلایل مستقیم و غیرمستقیم و خاص امام حسین(ع) یاری گرفته شده و بعد در تحلیل دلایل روایی، بحث انگیزههای سیاسی را مطرح کرده است. و از آنجا که مسئله سوگواری بی ارتباط به روان آدمی نیست، به بحثی روان درمانی در این باب پرداخته شده است. در فصل نهایی این تحقیق به دلیل اهمیتی که پاسخگویی به شبهات و اشکالات نااهلان و نابخردان دارد به طرح و بررسی برخی شبهات وهابیت در این زمینه پرداخته است.
در نتیجه راز تأکید اهل بیت(ع)برای برپایی مجالس عزاداری حفظ مکتب تشیع، و صیانت از کیان دین و جامعه اسلامی و نیز بسط روح دینداری و به تکامل رسیدن انسانهاست.
یکی از مسائل مهمی که در طول تاریخ اسلام و در کشورهای مسلمان همیشه مورد توجه خاص قرار گرفته، مسأله عزاداری است، که به ویژه در بزرگداشت معصومین(ع) و پیشوایان دین، هر ساله با تأملات و شکوه و فراگیری بیشتری برگزار میشود.
اقامه عزای ائمه هدی(ع) چوم اکسیری حیات بخش، یکی از مهمترین کارکردها را در حفظ مکتب اهل بیت(ع) به عهده دارد و همیشه مورد تأیید و تأکید این بزرگواران بوده است. سوگواری حرکتی معنوی، سیاسی، اجتماعی است که موانع رشد و شکوفایی را از میان بر میدارد و لذا این مراسم ها میتواند حافظ اسلام باشد. علاوه بر این، در محافل و مجالسی که به این مناسبت برپامیگردد، مردم با حقایق دینی آشنا شده و ارتباطشان با معارف معنوی قویتر میگردد؛ از سویی دیگر عزاداری و گریستن بر مصائب معصومین(ع) عالیترین نمونهی تنفر و انزجار از جنایت و قساوت، و فریادگری علیه ظلم و ستم میباشد.
بنابراین سزاست دیدگاه معصومین(ع) در این مسأله مورد بررسی قرار گیرد، تا نااهلان و نابخردان، آن را بدعتی خارج از دین قلمداد نکنند.